in EnglishNowości
30 maja 2023Przeprowadziliśmy coroczny przegląd stanowisk trzcinowych posadzonych w 2015 roku na Półwyspie Helskim.
Oględziny rozpoczęliśmy od kempingu „Chałupy 6” (Foto 1-7). Stwierdziliśmy tutaj brak zmian, widać że presja turytów nie pozwala na swobodny rozrost trzcinowiska.
 Foto 1 |
 Foto 2 |
 Foto 3 |
 Foto 4 |
 Foto 5 |
 Foto 6 |
 Foto 7 |
 Foto 8 |
Kemping „Małe Morze” (Foto 9-12). Tu zostaliśmy pozytywnie zaskoczeni rozwojem trzcinowisk wzdłuż całej plaży przylegającej do obszaru kempingu. Jak dowiedzieliśmy się u źródła, zarówno właściciel kempingu, jak i przyjeżdżający turyści dbają o trzciny, dzięki którym linia brzegowa pozostała niezerodowana a do dyspozycji turystów pozostają niewielkie zatoczki ze swobodnym dostępem do Zatoki.
|
Foto 9 |
Foto 10 |
Foto 11 |
Foto 12 |
20.08.2022
Na plaży w Gdyni-Orłowie na odcinku od ujścia Kaczej do Sweliny (1,5 km) zaobserwowano w wyrzuconych przez fale glonach przeważającą ilość trawy morskiej. Sporadycznie można znaleźć pojedyncze plechy morszczynu.
 |
 |
 |
 |
18.05.2022
Przeprowadzony coroczny monitoring nasadzeń trzciny wykazał że na wszystkich stanowiskach oprócz Kuźnicy stan nasadzeń można uznać jako znacząco lepszy niż w poprzednich latach. Wniosek z tego, że wybrana metoda nasadzeń okazała się skuteczna. Nawet w rejonie usypanego w roku 2015 polderu w Kuźnicy zachowały się szczątkowe nasadzenia przy opasce kamiennej, pomimo rozmycia polderu.
Na kilku stanowiskach zaobserwowaliśmy plechy brunatnicy Fucus vesiculosu, (morszczyn) wyrzucone przez morze na brzeg. Jej dobry stan oraz miejsce znaleziska: kempingi Małe Morze, oraz Chałupy 6, daje nam nadzieję, że mogą być to gatunki rodzime, które po latach powróciły do wewnętrznej Zatoki Puckiej! Rozpoczęliśmy już jego poszukiwania na dnie Zatoki, dlatego zachęcamy do śledzenia informacji na bieżąco!
Natomiast jeśli chodzi o stan trzcinowisk to na terenie kempingu „Małe Morze” stan nasadzonych trzcinowisk uległ pozytywnej zmianie tj. w wielu miejscach wzdłuż plaży pojawiła się trzcina, co sugeruje, że nasadzenia wykonane w ramach projektu, uzyskały zakładany efekt (samoistne rozdystrybuowanie trzciny z miejsca nasadzeń). Stanowiska te nie tworzą jednak zwartego szuwaru, a jedynie występują w postaci dość rozbudowanych kęp. Podobnie jak w zeszłym roku, kemping utrzymał teren poza wyznaczonym obszarem, płot odgradzający całkowicie został usunięty.
Zdj. 1. |
Zdj. 2. |
Zdj. 3. |
Zdj. 4. |
Zdj. 5. |
Zdj. 1. |
Zdj. 2. |
Zdj. 3. |
Zdj. 1. Na terenie kempingu „Chałupy 6” bez zmian. Wszystkie konstrukcje podnoszące rzędną plaży pozostały. W kwestii trzcinowiska z obszaru nasadzeń ich stan w tym roku jest dobry. Jak co roku niestety, niektóre obszary będą traktowane jako parking dla łodzi, na szczęście nie powoduje to drastycznych zmian w trzcinowisku, zatem może ona spełniać funkcje kępy bazowej do dalszego rozprzestrzeniania się trzciny w obrębie plaży przy kempingu.
Zdj. 2. |
Zdj. 3. |
Zdj. 4. |
Zdj. 5. |
Zdj. 6. |
Zdj. 7. |
Zdj. 1. |
Zdj. 2. |
Zdj. 3. |
Zdj. 4. |
20.05.2021
Jak co roku przeprowadziliśmy monitoring nasadzeń trzcin, obejmujących obszar od Kuźnic po Władysławowo. Tak samo jak w zeszłym roku, stan nasadzeń określamy jako dobry, tym samym osiągając zamierzony w projekcie efekt.
Na terenie kempingu „Małe Morze” Trzciny w miejscu nasadzeń nie odrodziły się. Natomiast zaobserwowaliśmy w niedalekiej odległości od pierwotnych nasadzeń, trzcinę na granicy plaży i wody, wzdłuż całego pasa plaży przylegającej do kempingu, swobodnie rosnącą i zajmująca coraz większy obszar, szczególnie w miejscu przy granicy z kempingiem.
Zdj. 1. |
Zdj. 2. |
Mniemamy, że są to resztki naszych nasadzeń, których kłącza, na skutek sztormów i naporu lodu, zostały rozwleczone wzdłuż wybrzeża. |
Zdj. 3. |
Zdj. 4. |
Zdj. 5. |
Zdj. 6. |
Zdj. 7. |
Zdj. 8. | Sytuacja na stanowisku „Kuźnica” bez zmian. Po usypanym polderze pozostał jedynie wąski pas plaży z ledwie widoczną kosą piasku na zachodnim krańcu plaży a nasadzone trzcinowisko zniknęło wraz z polderem. |
Zdj. 9. |
Zdj. 10. | W tym roku zaobserwowaliśmy również, znacznie większy, w porównaniu z rokiem ubiegłym, wylęg owadów- głównie z rodziny ochotkowatych. Na zdjęciach 9 oraz 10 wydać ich czarne wylinki zalegające w dużej masie na plaży. Zjawisko wystąpiło wzdłuż całego półwyspu Helskiego od strony zatoki. |
Próbki organizmów dennych zebrano lekką dragą z Zatoki Puckiej 18 sierpnia 2020, analizy gatunkowe trwają, zdjęcia pozwalają zorientować się, że w skontrolowanych miejscach fauna i flora denna ma się dobrze.
| numer punktu |
godz. | nazwa | latitude | longitude | głęb. (m) |
dno | rośliny | zwierzęta | foto |
| 18 | 08.45 | Rzucewo | 54°41.784 | 18°28.783 | 3 | piasek | Potamogeton | krewetki, kraby, iglicznie, wężynki | _180820.jpg)
|
| 19 | 09.15 | Osłonino | 54°40.444 | 18°28.623 | 3 | piasek | Myriophyllum | Mytilus, Cardium, iglicznie |
 |
| 20 | 09.45 | Rewa | 54°38.596 | 18°29.466 | 2 | piasek | Myriophyllum | Mytilus, kraby, kiełże | .jpg) |
| 21 | 10.30 | Ryf Mew 1 | 54°40.015 | 18°32.352 | 3 | piasek | Pilayella | kiełże |  |
| 22 | 10.50 | Ryf Mew 2 | 54°41.071 | 18°33.476 | 4 | piasek | Pilayella | kiełże |  |
| 23 | 11.10 | Ryf Mew 3 | 54°42.285 | 18°34.270 | 3.5 | piasek | Pilayella | kiełże |  |
| 24 | 11.30 | Kuźnica | 54°43.101 | 18°35.412 | 3.5 | piasek | Pilayella | kiełże |  |
| 25 | 12.00 | Jama Kuźnicka | 54°43.474 | 18°33.534 | 6 | muł z piaskiem |
Enteromorpha | małże |  |
| 26 | 14.15 | Puck - tor wodny | 54°43.187 | 18°28.210 | 4 | piasek | Enteromorpha | krewetki, kraby, iglicznie,wężynki |  |
10.06.2020
Monitoring nasadzeń trzciny został przeprowadzony na wszystkich stanowiskach nasadzeń. Stan trzcinowisk określamy na dobry i podobny do sytuacji z zeszłego roku.
Na terenie kempingu „Małe Morze” stan nasadzonych trzcinowisk nie uległ zmianie tj. nie odrodził się. Podobnie jak w zeszłym roku, kemping utrzymał teren poza wyznaczonym obszarem, dodatkowo usuwając wyznaczający granicę płot. Dodać jednak trzeba, że w niedalekiej odległości od pierwotnych nasadzeń, pozwolono rozprzestrzenić się trzcinie na granicy plaży i wody, wzdłuż całego pasa plaży przylegającej do kempingu (zdj. 1-5). Stanowiska te nie tworzą jednak zwartego szuwaru, a jedynie występują w postaci kęp.
Na obszarze plaży przy kempingu „Kaper” trzcinowiska utrzymały się w dobrym stanie i poza jedną wydeptaną ścieżką do wody, nie ma większych strat (zdj. 6).
Na terenie kempingu „Chałupy 6” zaobserwowano największe zmiany. Dotyczą one głównie podnoszenia rzędnej plaży, konstrukcji drewnianych do blokowania wałów piasku oraz innych konstrukcji, które mają ułatwiać w takim terenie poruszanie się turystom. Wszystkie wymienione konstrukcje zostały udokumentowane i znajdują się na zdjęciach poniżej.
W kwestii trzcinowiska z obszaru nasadzeń, stan na ten rok jest dobry. Jak co roku niestety, obszar ten jest traktowany jako „parking” dla łódek (zdj. 7-13).
Natomiast na stanowisku „Kuźnica”, czyli na sztucznie usypanym polderze, całość nasadzeń została rozmyta włącznie z polderem. Te stanowiska, które znajdowały się w strefie powyżej plaży, również zanikły na skutek wyparcia ich przez Wydmuchrzycę piaskową (Leymus arenarius) (zdj. 14-17).
Dokumentacja zdjęciowa obszarów nasadzeń trzciny:
| ||||||||||||||||||
22.11.2019
Monitoring nasadzeń trzciny pospolitej przeprowadzono na wszystkich obszarach, gdzie dokonano nasadzeń. Odnotowano sporo zmian na każdym ze stanowisk. Stanowisko na polderze w Kuźnicy praktycznie przestało istnieć. Z jednej strony, tak jak przewidywano, polder został rozmyty przez fale, a z drugiej, trzciny, które nasadzone zostały na obrzeżach plaży, zostały zdominowane przez gatunek byliny wydmowej - Wydmuchrzycę piaskową. Ciekawostką za to na tym obszarze były duże złogi trawy morskiej na brzegu (zdj.3).
Stanowisko na kempingu Małe Morze zostało zdewastowane i zniknęło całkowicie z obszaru. "Zabawki" turystów nadal były obecne w miejscu nasadzeń, choć jest to już obszar poza obrębem kempingu (zdj. 18).
Obszarami, które w tym roku zwróciły szczególną uwagę to sąsiedztwo kempingu Kaper oraz Chałupy 6. Na pierwszym z obszarów – Kaper (zdj. 13, 14, 15), w którym pozostałości nasadzeń w postaci niewielkich kępek odnotowano rok temu, w tym roku zaskoczył ilością i stopniem pokrycia plaży trzciną.
Natomiast na obszarze w sąsiedztwie kampingu Chałupy 6, zmiany są drastyczne. Nie dość, że stanowisko nasadzonej trzciny zostało zdewastowane (zdj. 5, 6), to brzegi plaży zostały sztucznie umocnione (zdj. 7, 8, 9, 10, 11, 12). Umocnienie nie dość, że w postaci desek trzymających nasyp, to jeszcze dowieziono i usypano umocniony brzeg piaskiem innego pochodzenia niż zatokowy.
Dokumentacja zdjęciowa obszarów nasadzeń trzciny:
| |||||||||||||||||||||
23.09.2019
Przeprowadzono monitoring na 5 stacjach badawczych położonych w środkowej części Zatoki. Szczegółowa mapa punktów pomiarowych (rys.1) obrazuje rozkład obszarów gdzie trawa morska była obecna od 2015 roku i w 2019 roku również jej obecność została potwierdzona.
Zgodnie z umową projektu Zostera, monitoring traw morskich prowadzony jest corocznie od 2015 roku, czyli po zakończeniu trwania projektu, w rejonie Zatoki Puckiej Wewnętrznej (rys. 2). Jego celem jest wykazanie czy stan traw morskich, w główniej mierze stopień pokrycia dna oraz zasięg występowania, zmienia się. W trakcie realizacji projektu wskazano, że trawa morska występuje prawie w całej Zatoce Puckiej wewnętrznej do głębokości 4 m (https://www.iopan.pl/projects/Zostera/planting-pl.html). Od roku 2015 do 2019 odnotowano, że tam gdzie trawa morska występowała w 2015 roku, na tym samym obszarze jest ona dalej obecna, ale nadal nie pojawia się głębiej niż 4 m.
Rys.1 Szczegółowa mapa punktów występowania trawy morskiej z lat 2015 – 2019.
Rys.2 Występowanie Zostera marina w wewnętrznej Zatoce Puckiej.
Zostera marina rozwija się w wewnętrznej Zatoce Puckiej, jednak nadal nie są to zwarte łąki a częściej małe, choć czasem liczne kępki, koegzystujące wraz z takimi gatunkami jak Zannichellia palustris czy Potamogeton pectinatus.
Jako ciekawostkę warto dodać, że w tym roku przejrzystość wody w zatoce była doskonała i można było obserwować Z. marina z pokładu łódki do 2 m głębokości. |
|
21.07.2019
Na plażach Trójmiasta, szczególnie po sztormach, można zaobserwować złogi wyrzuconej na brzeg trawy morskiej. Widok tak powszechny do początków lat 70-tych, po katastrofie ekologicnej Zatoki Puckiej, zniknał prawie zupełnie na dobre kilkadziesiąt lat. Od kilku lat, wraz z odradzaniem się łąk trawy zjawisko to może być obserwowane ponownie. Częściowa utrata liści nie jest śmiertelna dla Z. marina. Jest to część jej strategii przeżycia, tracąc stawiające opór falom liście chroni swoje podziemne, długie kłącza rozciągające sie pod dużym obszarze dna. Utrata kilku a nawet kilkunastu liści, nie powoduje zniszczenia rośliny, a po niedługim czasie następuje ich odrost. |
06.09.2018
Zgodnie z umową projektu, po jego zakończeniu kontynuujemy monitoring nasadzeń trzcin na Półwyspie Helskim. Mimo wcześniejszych i całkiem optymistycznych przypuszczeń iż trzcina utrzyma się na wytypowanych stanowiskach, w tym roku zastaliśmy większość ich zniszczonych - zarówno przez morze jaki i niestety turystów.
Zaczynając od stanowiska w Kuźnicy - tak jak słusznie przypuszczaliśmy, sztucznie nasypany polder nie wytrzymał dynamiki morza i cały obszar, gdzie trzcina została nasadzona, został rozmyty. Natomiast stanowiska wzdłuż linii wydm, tak jak były rachityczne tak i są dalej, a w wielu miejscach trzcina została zastąpiona wydmuchrzycą piaskową.
|
|
|
Stanowisko "Chałupy 6" - trzcina nadal jest obecna w miejscach nasadzeń, przy czym na stanowisku położonym bliżej Kuźnicy, widoczne były ślady po pozostawionych po zostawionych tam łódkach i innych sprzętach rekreacyjnych w samym środku stanowiska nasadzeń. Pozostałe obszary, znajdujące się w części podwyższonej kempingu, są w dobrym stanie i trzcina rośnie tam bez większych przeszkód.
|
|
|
|
Obszar "dzikiej plaży" za kempingiem "Kaper", w tym roku okazał się być najbardziej zdewastowanym stanowiskiem ze wszystkich. Początkowo, dobrze rozwijająca się trzcina, utrzymywała się bez większych problemów mimo sztormów, zalodzenia itp. W tym roku, z nieznanych nam przyczyn (możliwe połączenie działania natury jak i niestety prawdopodobnie użytkowników plaży) zniknęła w 80% z tego stanowiska.
|
|
|
Ostatni obszar nasadzeń - kemping "Małe Morze" niestety także uległ dewastacji - tu już na pewno wiadomo, że przyczyną są turyści. Dziwi to tym bardziej, że obszar ten gdzie została nasadzona trzcina nie należy do kempingu, co sugeruje zdewastowane, ale jednak obecne, osiatkowanie.
|
|
|
|
28.09.2016
Dawno nie widziany widok- złogi trawy morskiej w okolicy Dziwnówka -
możliwe że pochodzą z lokalnych, odrodzonych łąk podwodnych.
09.03.2016
Kolejna ciekawostka - tym razem z dziedziny genetyki, w opublikowanym artykule z tego roku w Nature o tytule ”The genome of the seagrass Zostera marina reveals angiosperm adaptation to the sea” (Genom Zostera marina ujawnia adaptację roślin okrytozalążkowych do życia w morzu). Link do artykułu tutaj.
21.01.2016
Choć zima w tym roku nie była imponująca, to jednak przez krótki okres niskie temperatury utrzymały się na tyle, był przymrozić brzegowe obszary zatoki. Pojechaliśmy zatem nad Zatokę, aby sprawdzić czy będziemy w stanie zaobserwować trawy morskie pod lodem. W tym celu wywiercimy otwór w lodzie, ale niestety w miejscach próbkowania był jedynie osad. Trawy morskie były znacznie dalej, na większej głębokości, której nie chcieliśmy zgłębiać w razie załamania lodu, który tam zaczynał zanikać. Obserwacje odłożyliśmy zatem na przyszły rok, może zima będzie mroźniejsza, niż w tym roku.
Przy okazji sprawdziliśmy stan nasadzeń trzcinowisk na stanowisku Kaper, trzcina nadal ma się tam dobrze i utrzymuje bez większych przeszkód co widać na zdjęciach.
|
|
 
|
15.12.2015
Dzisiejszy wpis poświęcamy ciekawostce - rozbudowała się bardzo oczyszczalnia ścieków w Swarzewie. Od strony zatoki wygląda imponująco!
|
09.11.2015
Po upływie miesiąca od nasadzeń trzciny, sprawdziliśmy ich kondycję. Ich stan określamy jako zadowalający. Sprawdziliśmy również samo miejsce poboru, gdzie również stwierdzamy, że trzcinowiska nie uległy zniszczeniu na skutek naszej działalności, podobnie jak w przypadku poprzednich poborów.
Przy okazji udało się nam zaobserwować duże skupiska, wyrzuconych podczas sztormu, traw morskich.
"Kaczy Winkiel"
|
|
|
"Kaper"
|
"Kuźnica"
|
|
|
|
|
|||
"Kuźnica z wyrzuconą na brzeg trawą morską"
|
|
30.10.2015
Po raz kolejny nasadzamy trzciny. Tym razem wybraliśmy miejsce na ostrodze polderu przy Kuźnicy. Dzięki temu nasadzeniu, oprócz ograniczenia wymywania osadu, trzcinowiska po osiągnięciu maksymalnego zagęszczenia, będą stanowiły miejsce schronienia i może też rozrodu, dla ptaków bytujących w obszarze Zatoki Puckiej wewnętrznej.
Przeprowadziliśmy tez szybki rekonesans trzcinowisk na stanowisku Kaper, gdzie rośliny nadal rozwijają się prawidłowo a łatkowatość ich grupy wynika z dynamiki wód, a nie działalności ludzi.
"Kuźnica"
|
|
"Kuźnica- poprzednie nasadzenia"
|
|
|
12.10.2015
Pomimo obecności licznych turystów w sezonie letnim, nasadzone trzciny wytrzymały intensywne użytkowanie przez plażowiczów i utrzymały się bez większych strat.
Jedyne miejsce gdzie nasadzenia trzciny zupełnie się nie utrzymały, to mały pas na granicy pól namiotowych Albatros 5,5 i Chałupy 6. Ich zanik był wynikiem silnej dynamiki wód w tych miejscach, a nie działalności ludzkiej.
"Kaczy Winkiel"
|
"Kaper"
|
|
"Chałupy 6"
|
|
|
"Małe Morze"
|
|
18.08.2015
Dzisiejszy wpis rozpoczniemy od ciekawostki z Sopotu. Silne sztormy, trwające od kilku dni, przywiały duże ilości trawy morskiej, która jak widać na zdjęciach była w bardzo dobrej kondycji. Takie ilości przypominają dawne czasy, gdy trawa morska zajmowała prawie całe dno Zatoki Puckiej.
Można zatem przypuszczać, że trawy morskiej przybywa na dnie nie tylko Zatoki Wewnętrznej, ale również w jej zewnętrznej części. Po inspekcji nasadzeń trzciny morskiej w obliczu silnej antropopresji (turyści) stwierdzamy, że nasadzenia nadal wyglądają dobrze. Sadzonki ponad linią wody znacznie już urosły, a te które wcześniej przykryła woda, zaczynają pomału kiełkować. Również te, które posadzono w Kuźnicy.
|
|
"Kaper"
|
|
|
|
"Chałupy 6"
|
|
|
|
|
|
21.07.2015
Z uwagi na duże nagromadzenie turystów na półwyspie helskim podjęliśmy próbę udokumentowania „z wody” oddziaływania turystów na wybrzeże. Pomimo kilku ewidentnych zaniedbań (trzymanie łodzi w trzcinowiskach), linia wody a w szczególności nasadzone trzciny nie zostały mocno zdewastowane. Ogrodzenie (choć po okresie zimowym, nieco zniszczone) spełniło swoją rolę. Dokumentacja wykonana została na obszarze kempingu Chałupy 6.
|
|
|
|
|
01.07.2015
Przeprowadziliśmy kolejny rekonesans nasadzeń trzcin. Z uwagi na rozpoczynający się sezon wakacyjny, planujemy przyjrzeć się uważniej czy w pełni sezonu turystycznego czynnik ludzki wpływa na kondycję roślinności nadbrzeżnej a w szczególności na nasadzone przez nas trzciny.
Zaczęliśmy jednak od sprawdzenia stanu trzcin na stanowisku poboru. Szuwar trzcinowy odtwarza się bez widocznych uszkodzeń.
Miejsce poboru.
|
|
"Małe Morze"
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
"Chałupy 6"
|
|
|
|
|
"Kuźnica"
|
|
|
|
W dniu 23 czerwca 2015 r., w godzinach 11.00-13.00 zespół z Zakładu Ekologii IO PAN we współpracy z rybakami z Mechelinek oraz Stowarzyszeniem Nasza Ziemia, wykonał serię pomiarów i obserwacji dna Zatoki Puckiej w pobliżu nieczynnego od kilku miesięcy dyfuzora solanki. Zebrano dwie serie próbek osadów na profilach z dna w odległościach 5, 25, 50, 100 i 150 m od dyfuzora na głebokości 7-9 m.
Razem 30 próbek rdzeniem o powierzchni 10 cm2 do analiz meiofauny oraz serię próbek wody naddennej (5-10 cm nad dnem) z tych samych miejsc. Zaraz po wyjęciu próbki z wody przez płetwonurka dokonano pomiarów zasolenia oraz koncentracji tlenu, przy pomocy przenośnego urządzenia pomiarowego Multimeter HQ40d wyposażonego w sondę tlenu rozpuszczonego LDO oraz czujnik konduktometryczny z elektrodą grafitową do pomiarów przewodności/zasolenia z automatyczną kompensacją temperatury.
Dla temperatury wody naddennej +15°C wyniki zasolenia wahały się w nieznacznym przedziale od 7,17 do 7,43 PSU, a koncentracja tlenu wyrażona w procentach saturacji, prawie równomiernie 98-100% we wszystkich próbkach.
Inspekcja dna kamerą ROV na głebokości 8-9 m w pobliżu dyfuzora oraz na głębokości 4-5 m w połowie drogi do portu Mechelinki wykazała normalny dla tego obszaru obraz z małżami (omułek, sercówka) w głebszym rejonie oraz roślinnością naczyniową (Potamogeton, Zostera, Pilayella, Ceramium) w rejonie płytszym. Pojedyncze okazy młodych storni (kilka cm wielkości) babek oraz pipefish obserwowano w całym obszarze.
Zespół:
dr Lech Kotwicki - pomiary zasolenia i tlenu;
mgr Agnieszka Tatrarek, dr Józef Wiktor - obserwacje podwodne ROV;
dr Piotr Balazy i prof. Piotr Kukliński - zbiór materiału na dnie;
prof. Jan Marcin Węsławski - przygotowanie i prowadzenie akcji.
17.06.2015
Kolejny rekonesans miejsc nasadzeń trzcin. Rośliny na wszystkich stanowiska nasadzeń przyjęły się i wyrosły do 40 cm w miejscach oddalonych od linii wody – tam gdzie gleba nagrzała się najbardziej. Trzciny w miejscach poboru również wypuściły pędy. Wyjątkiem jest nowe miejsce „Kuźnica” gdzie pędy są nadal dość małe i przesuszone, z racji dość dużej odległości od lustra wody gruntowej. Liczymy jednak na to, że letnie deszcze będą wystarczające, aby nawodnić nasadzenia.
Miejsce poboru
|
|
|
„Małe Morze”
|
|
„Kaper”
|
|
|
|
|
|
|
|
„Chałupy VI”
|
|
|
|
|
|
„Kuźnica”
|
|
|
|
06 Maj 2015
Dzięki temu że termin zakończenia projektu został przesunięty, wykonaliśmy kolejne nasadzenie trzcin, tym razem w nowej lokalizacji na plaży na zachód od Kuźnicy.
|
|
|
13 Kwiecień 2015
Przeprowadziliśmy kolejny tegoroczny rekonesans nasadzeń trzciny. Na większości stanowisk widoczne były odrosty trzcin.
„Małe Morze”
|
|
|
„Kaper”
|
|
|
|
|
„Chałupy VI”
|
|
|
|
|
|
|
13 Marca 2015
Przeprowadziliśmy kolejną wizytację miejsc nasadzeń trzciną. W większości przypadków nasadzenia nie zostały rozmyte i są przysypywane osadem nanoszonym podczas falowania. Jedynie na stanowisku znajdującym się przy kempingu „Kaper” w 1/3 części stanowiska trzcina częściowo została przemieszczona, ale jak to widać na zdjęciach, pozostały dobrze zakotwiczone kępki kłączy, co daje nadzieję, że w tych miejscach rozwinie się szuwar trzcinowy.
Z uwagi na niesprzyjające warunki w dniu wizytacji, nie odwiedziliśmy stanowiska przy sąsiadującego z kempingiem „Chałupy VI”.
„Małe Morze”
|
|
|
|
„Kaper”
|
|
|
|
|
|
|
|
25 Luty 2015
Przeprowadziliśmy, po pierwszych roztopach, oględziny nasadzonej trzciny. Stan nasadzeń oceniamy na zadowalający, jedynie w kilku miejscach trzciny zostały wymyte częściowo (kawałek na obszarze „Kaper”) lub całkowicie (kawałek na obszarze „Chałupy VI” od strony kempingu „Albatros”)
„Małe Morze”
|
|
|
|
„Kaper”
|
|
|
|
|
„Chałupy VI”
|
|
|
|
08 Styczeń 2015
Przeprowadziliśmy pierwszy rekonesans nasadzeń trzciny w tym roku. Rośliny na większości stanowisk przetrzymały zimowe sztormy i zalodzenie. W niektórych miejscach, co widać na zdjęciach, zabezpieczenia nie wytrzymały naporu lodu.
Miejsce poboru trzciny
|
„Małe Morze”
|
|
|
„Kaper”
|
|
|
|
|
|
„Chałupy VI”
|
|
|
|
|
|
|
|
18 grudzień 2014
Sezon badań na wewnętrznej Zatoce Puckiej zakończony. W tym roku przeprowadziliśmy kolejną kampanię terenową w celu monitoringu trawy morskiej, jak również innych roślin i glonów. Prace trwały od czerwca do końca października. Dodatkowo we wrześniu przeprowadzone zostały hydroakustyczne badania rozmieszczenia łąk podwodnych przy pomocy sonaru. To mapowanie, na obszarach prezentowanych na poniższych mapach, odbyło się w trakcie dwóch wyjazdów.
| 1. Pierwszy transekt hydroakustyczny |
| 2. Drugi wyjazd i kolejne 4 transekty |
3. Miejsce poboru trzciny
a. Rekonesans obszarów oczyszczalni „Swarzewo” pod kątem możliwości poboru trzciny
 |
 |
 |
 |
b. Ostatecznie wybrany obszar skąd trzcina została pobrana do nasadzeń |
4. Pierwsze rozpoznanie terenowe obszarów pod nasadzenia
a. Okolice kempingu „Kaper”
 |
 |
b. Okolice kempingu „Małe Morze”
 |
5. Miejsca nasadzeń trzciny
a. Obrzeża kempingu „Małe Morze” |
b. Obrzeża kempingu „Kaper” |
c. Obrzeża kempingu „Chałupy VI” |
Same nasadzenia wykonywane były przez wynajętą firmę melioracyjną, mającą sporą wiedzę i umiejętności zarówno w pozyskiwaniu trzcin, jak i ich nasadzaniu. Obecnie wszystkie 3 obszary zostały obsadzone i oczekujemy, że przetrwają one nadchodzące sztormy.
6. Pobór trzcin
 |
 |
 |
 |
 |
  |
  |
  |
7. Nasadzenia w obszarze „Kaper”
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
8. Nasadzenia w obszarze „Małe Morze”
 |
 |
 |
 |
 |
9. Nasadzenia w obszarze „Chałupy VI”
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
8 listopada 2013
Sezon badań terenowych prawie zakończony. Zostało jeszcze kilka wyjazdów, niemniej prezentujemy mapę z naniesionymi lokalizacjami dotychczasowo zwizytowanymi. Dane do wykonania mapy zostały zebrane w okresie od 2010 do 2013 oraz uzupełnione o dane archiwalne uzyskane w trakcie realizacji projektu Habitat mapping.Ponadto te same punkty, ale uzupełnione o informacje o występowaniu trawy morskiej, można przejrzeć na interaktywnej mapie zamieszczonej w sekcji Mapa Występowania Trawy Morskiej.
Ważnym rezultatem kampanii mapowania łąk podwodnych trawy morskiej, było zlokalizowanie miejsc i siedlisk w których trawy morskie kwitną, co prawdopodobnie świadczy o poprawiających się warunkach środowiskowych w wewnętrznej Zatoce Puckiej. Jest to na tyle istotne zagadnienie, że poświęcono jemu oraz trawom morskim artykuł w czasopiśmie "Wiedza i Życie" zwracając właśnie uwagę na aspekt poprawiającej się jakości wód zatoki, odnosząc się do wyników uzyskanych przez nas w projekcie "Zostera".
18 września 2013
Dzisiaj w siedzibie ZGZP odbyło się spotkanie w sprawie odtworzenia trzcinowisk Zatoki Puckiej. Omawiane były głównie zagadnienia dotyczące metodyk, strategii nasadzeń oraz wyboru z wytypowanych miejsc tych, które najlepiej nadają się do nasadzeń trzcinowisk. W obliczu niepowodzenia akcji odtworzeniowej polegającej na nasadzaniu ukorzenionych w doniczkach jedno-sezonowych sadzonek trzciny, postanowiono wykorzystać metodę stosowaną w przeszłości przez Gdyński Urząd Morski, polegającą na “przeszczepianiu” fragmentów pobliskich trzcinowisk na miejsca zdegradowane (wydeptane). Wizja lokalna nasadzeń, znajdujących sie na obszarze między Władysławowem a Chałupami, potwierdziła dużą skuteczność tej metody. W czasie wizji wytypowano również wstępnie miejsca do nasadzeń. Nie było to łatwe zadanie ze względu na znaczne zagęszczenie miejsc campingowych.
Miejsca nasadzeń z materiału pobranego z pobliskich trzcinowisk
 |
 |
Miejsce nasadzeń roślin jednorocznych, wyhodowanych w warunkach szklarniowych
 |
 |
 |
 |
 |
Miejsce nasadzeń z materiału pobranego z trzcinowisk
 |
 |
 |
Jedno z wytypowanych miejsc do nasadzeń trzciną. Jest to obszar po refulacyjny w mieście Chałupy.
 |
12 lipca 2013
Kolejny wyjazd terenowy w celu weryfikacji map cyfrowych w terenie. Na wszystkich wybranych punktach poza dwoma, trawa morska występowała bądź to w postaci pojedynczych roślin bądź dość gęstych łąk. Na wszystkich punktach wraz z trawa morska występowały: Zannichellia sp., Pylaiella sp. oraz Potamogeton spp.
 |
 |
 |
25 czerwca 2013
Dzisiaj przy Molo w Sopocie odbył się Piknik Naukowy na którym zaprezentowaliśmy informacje dotyczące trawy morskiej oraz projektu jej poświęconemu. Ponadto prezentowaliśmy metody oraz sprzęt dzieki któremu możemy zbierać informacje dotyczące występowania trawy morskiej w Wewnętrznej Zatoce Puckiej.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
20 czerwca 2013
Sezon wyjazdów terenowych rozpoczęty. Jest to ostatni już sezon weryfikacji habitatów trawy morskiej w wewnętrznej Zatoce Puckiej. Mamy nadzieje, że w przyszłym roku pozostanie nam tylko monitorować nowe miejsca z nasadzoną trawą morską. Tymczasem kolejne odkrycia łąk z kwitnącymi trawami morskimi. Wygląda na to, że w tym roku kwitnie ona masowo na większości zwizytowanych stanowisk w zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz Zatoki.
W związku z tym, postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się zagadnieniu, przy okazji monitorowania zbiorowisk traw i czekamy na nasiona (co będzie wymagało dodatkowych obserwacji). Do tej pory odbyło się kilka wyjazdów. Praktycznie na każdym monitorowanym punkcie, w przedziale głębokości 2-3 m odnotowano występowanie trawy morskiej.
Jak zawsze robiliśmy dokumentację filmową oraz zdjęciową a zwizytowane lokalizacje są naniesione na mapę.
 |
 |
 |
 |
Marzec 2013
Na początku miesiąca odbyło się spotkanie organizacyjne w Swarzewie grupy zajmującej się nasadzeniami trzciny pospolitej. Od tego roku IO PAN będzie zarządzał tym zadaniem. Ustalono, że najlepszym do nasadzeń terminem będzie kwiecień. Sadzonki zostaną pozyskane z basenów należących do Oczyszczalni w Swarzewie. Czekamy na ustąpienie zimy.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Luty 2013
Pomału, choć trudno w to uwierzyć, zbliża się sezon wiosenny a z nim przygotowania do wyjazdów terenowych w celu zakończenia prac monitoringowych występowania trawy morskiej w Zatoce Puckiej Wewnętrznej. Przygotowaliśmy w związku z tym mapę zawierającą wszystkie punkty zanalizowane w zeszłym roku.
 |
16.12.2012
Świeże kłącza i liście trawy morskiej po sztormie w grudniu w Gdyni-Orłowie - od dawna nie widziany obraz.
|
|
30.10.2012
Zakończono na ten rok sezon prac terenowych, ciąg dalszy z nastaniem wiosny 2013. Udostępniono również raport z badań genetycznych - dla przypomnienia – wynika z niego iż populacja Zostera marina jest zróżnicowana i prawdopodobnie rozmnaża się płciowo od czasu do czasu.
Zobacz
Raport
10.07.2012
Rozpoczął się sezon wyjazdów terenowych w związku z czym wznowiliśmy prace weryfikacyjne modelu występowania traw morskich. Plan na ten rok obejmuje wykonanie serii transektów w poprzek zatoki Puckiej wewnętrznej tak aby powstała gęsta siatka punktów zawierających dane biologiczne. Sensacją z tego tygodnia niewątpliwie jest znaleziona trawa morska z zalążkami nasion! Do tej pory uważano, że warunki w Zatoce są na tyle niesprzyjające do rozmnażania płciowego traw, że ma ona "siły" tylko i wyłącznie na rozmnażanie wegetatywne. Wykonaliśmy stosowną dokumentację laboratoryjną. Przed nami jeszcze weryfikacja w terenie, gdzie trawa z zalążkami została znaleziona w dwóch miejscach oddalonych od siebie o około 1000 m.
|
|
|
|
|
6 lipca 2012
IO PAN udostępnił
do pobrania pliki danych shp rozmieszczenia Zostera
24 listopada 2011
Kolejny wyjazd weryfikacyjny. W trakcie wyjazdów na Zatokę Pucką zwizytowano 30 miejsc i potwierdzono lub stwierdzono występowanie łąk podwodnych w 9 punktach.
|
|
|
|
28 października 2011
Nowa jakość – wyjazd nową łodzią zakupioną do projektu w celu weryfikacji map rozmieszczenia łąk podwodnych.
W trakcie badań stwierdzono występowanie traw w miejscach nie oznaczonych dotychczasowo.
|
|
03 sierpnia 2011
Wyjazd w celu poboru prób Zostera do porównawczych badań genetycznych, próby pobrane, dzieki uprzejmej pomocy Svena Dahlke z Uniwersytetu Greisfaldzkiego, w rejonie wyspy
Hiddensee w czasie sztormowej (jak zwykle) pogody.
|
23 lipca 2011
Wyjazd połączonych sił IO PAN i genetyki do Estonii
Saarema,
|
|
|
|
Wyjazd zakończony sukcesem mimo wyjątkowo sztormowej pogody.
12 lipca 2011
Wyjazd w celu weryfikacji modelu GIS.
|
8 lipca 2011
Wyjazd ekipy IO PAN w celu poboru traw na analizy genetyczne oraz rozpoznania rozmieszczenia ląk podwodnych południowej części Zatoki Puckiej,
|
|
|
|
|
na zdjęciach genetyk nawodny (z Uniwersytetu Warszawskiego) oraz genetyk podwodny (IO PAN). |
7 maja 2011
Pobór prób trawy morskiej do analiz genetycznych z punktu przy klifie Orłowskim. Ponadto, zespół naukowców z IO PAN wraz z nurkiem Jakubem Korthalsem wykonali rozpoznanie podwodne w miejscach gdzie trawa morska porasta głazowiska na głębokości 2-4 m. Z wybranych miejsc pobrano próbki trawy morskiej, część w celu podjęcia prób hodowli tkankowych w laboratorium w Poznaniu a druga, utrwalona w alkoholu zostanie przekazana do badań genetycznych.
3-5 maja 2011 (wizyta ekspertów)
Mieliśmy przyjemność gościć czterech wybitnych europejskich specjalistów (Marijke van Katwijk, University of Nijmingen, Wim Giesen Mott MacDonald Ltd, Christoffer Bostrom Abo Akademi, Johanna Mattila Huso Research Station) przybyłych do nas w celu konsultacji i pomocy w rozwiązaniu problemów związanych z rekultywacją trawy morskiej. Spotkanie rozpoczęto od krótkiej prezentacji głównych założeń projektu, historii łąk podwodnych w tym samej trawy morskiej w Zatoce Puckiej (prowadzący: Węsławski, IO PAN) a następnie przedstawiono model GIS prezentujący miedzy innymi obecny stan wiedzy na temat rozmieszczenia zbiorowisk trawy morskiej w Zatoce Puckiej (prowadzący: Urbański, centrum GIS UG).
Po krótkiej dyskusji, goście wraz zespołem IO PAN pojechali obejrzeć teren badań. Rozpoczęto od wizyty w Swarzewskiej oczyszczalni ścieków, gdzie przedstawiciel stowarzyszenia Gmin nadmorskich Tomasz Herman oraz Jacek Konkel zapoznali delegatów z urządzeniami i pomieszczeniami które w projekcie zostaną użyte do wegetatywnego namnażania traw morskich i trzcin oraz rozmnażania ryb. Trzcinowiska w obecnej chwili zostały przeniesione z miejsc namnażania do docelowych obszarów położonych wzdłuż Półwyspu Helskiego. Ryby (szczupak i piasekacz) zostały wypuszczone do zatoki wcześniej dzięki czemu baseny hodowlane zostały udostępnione dla hodowli wegetatywnej trawy morskiej. Kolejnym miejscem jakie odwiedziła grupa była Kuźnica na Półwyspie Helskim, skąd miejscowy rybak zabrał ekspertów na swoim kutrze w rejon łąki trawy morskiej. Obserwowano ją z pokładu kutra przy użyciu pomocą podwodnej kamery, pobrano przy pomocy kotwicy kilka okazów kilka okazów za pomocą kotwicy. Po rejsie udaliśmy się na koniec Półwyspu Helskiego aby odwiedzić Stacje Morską Uniwersytetu Gdańskiego. Zostaliśmy oprowadzeni po fokarium oraz po stacyjnych laboratoriach. Usłyszeliśmy również sporo informacji o programach edukacyjnych i naukowych prowadzonych na stacji. Po obiedzie w lokalnej restauracji, wróciliśmy do Sopotu gdzie podsumowano wizytę. Dzień zakończyliśmy kolacją w Sopockiej restauracji.
Kolejny dzień (5 Maja) spotkania rozpoczęła Marijke Katwijk prezentując techniki i metody rekultywacji trawy morskiej stosowane w różnych miejscach na świecie. Wim Giesen z kolei, przedstawił swoje uwagi dotyczące naszego projektu.
Rekomendacje i uwagi po konsultacji ekspertów odwiedzających Zatokę Pucka miedzy 3-5 maja 2011
- Rekultywacja trawy morskiej objęta jest wysokim ryzykiem, ze względu na to iż większość młodocianych roślin albo umiera albo bardzo słabo się rozwija. Najbardziej efektywnym sposobem jest po prostu ochrona naturalnych łąk trawy morskiej przed niszczeniem.
- Obecnie używa się kilku metod rekultywacji trawy morskiej, począwszy od zebrania i rozsiewania nasion, przesadzania nienaruszonych łąk w małe kępy poprzez rozsadzanie indywidualnych roślin umiejscawiając je pod kamieniami lub wraz z workami z piaskiem (Pickerell pers. Comm. MvK) czy hodowanie sadzonek i przesadzanie ich w doniczkach torfowych (zobacz również Short & Coles 200x Seagrass Methods).
- Wszelkie działania związane z poborem naturalnych czy sztucznie wyhodowanych roślin powinny być przeprowadzane bardzo ostrożnie, zwłaszcza dotyczy to małych i delikatnych części znajdujących się na kłączach. Z tego powodu metoda chowu w doniczkach torfowych daje najlepsze rezultaty (R.C. Phillips kilka publikacji e.g. 1980, oraz Thorhaug, pers. Comm. MvK)
- Pobór próbek roślin z pól zwanych „dawcami” musi być dobrze zaplanowany i przeprowadzony bardzo ostrożnie w celu ochrony całości oryginalnej, nie zmienionej łąki.
- W celu optymalnego wykorzystania wiedzy oraz techniki transplantacji roślin wymaga się by:
- metoda była sprawdzona (patrz punkt 8))
- wykonać replikację ze względu na duża dynamikę systemu (oraz żeby rozłożyć jakiekolwiek ryzyko przestrzennie)
- Wśród najczęstszych zagrożeń dla trawy jest nadmiar składników odżywczych (zwłaszcza NH4, który jest toksyczny dla większości gatunków trawy morskiej), anomia w wyniku której może dojść do „zaduszenia” roślin, obecność toksycznych siarczków, zamulanie obszarów gdzie rosną trawy, nadmiar ciepła ( np. temperatury wody powyżej 23°C, w zależności od ograniczeń lokalnej populacji), obecność śluzowca (Labyrinthula) mimo, że nie występuje w wodach półsłonych Bałtyku, bioturbacja (np. pierścienice, wieloszczety czy ryby zakopujące się w dnie).
- Potrzebne jest dobre rozpoznanie różnorodności genetycznej trawy z gatunku Zostera, by zidentyfikować zmiany w obrębie klonu.
- Zanim odbędą się zasadzenia kłączy czy całych grup roślin należy przeprowadzić doświadczenia jak gęste powinny być próbki oraz przeprowadzić próbę nasadzeń Zostera w śród innych roślin morskich (Potamogeton, Zanichella)1
- Należy wypracować scenariusze interakcji pomiędzy Zostera a kluczowymi gatunkami ekosystemu (amphipoda- obunogi, babkowate, kormorany, szczupak itp.)
- Należy sprawdzić obszary pod względem obecności roślin rosnących dalej niż 2m od najbliższej kępy trawy morskiej- może to być efekt wzrostu osobników oderwanych od dna (np. na skutek falowania) czy też rozmnażania płciowego. Przy bezpośredniej ocenie gęstości traw w kolonii należy liczyć poszczególne liście w ramce 0.5x0,5m.
- Należy sprawdzić model rozmieszczenia trawy morskiej - szczególnie w miejscach, które zostały przedstawione jako najbardziej odpowiednie dla obecności trawy morskiej oraz oznaczone jako nie nadające się dla trawy.
- Należy potwierdzić (lub obalić) przez obserwacje w terenie i doświadczalnie w laboratorium (akwaria lub mezokosmy) czy trawa morska w zatoce (i lagunach) rzeczywiście rozmnaża się tylko bezpłciowo.
- Należy przeprowadzić eksperyment z ponownym zasadzeniem traw morskich wyrzuconych przez morze podczas sztormu za pomocą bezpośredniego wkładania rośliny pod kamień albo w specjalnych workach z piaskiem w celu uniemożliwienia wypłukiwania poszczególnych kęp.
- Należy zawiązać współpracę z centrum odwiedzających w Stacji Morskiej w Helu w celu zwiększenia przepływu informacji dotyczących habitatów zatokowych oraz samej trawy morskiej jak również innych wodnych makrofitów występujących w ekosystemie zatokowym.
Munkes 2005 about a similar system: Munkes B (2005) Eutrophication, phase shift, the delay and the potential return in the Greifswalder Bodden, Baltic Sea. Aquatic Sciences 67:372-381
Orth et al. 2006 about seagrasses in general: Orth RJ, Carruthers TJB, Dennison WC, Duarte CM, Fourqurean JW, Heck KL, Hughes AR, Kendrick GA, Kenworthy WJ, Olyarnik S, Short FT, Waycott M, Williams SL (2006) A global crisis for seagrass ecosystems. BioScience 56:987-996
1Stabilizacja osadów jest generalnie korzystna dla kolonizacji przez trawy morskie jak i jej rozprzestrzeniania (e.g. van Katwijk & Hermus 2000, Kohlus & Reise 2008). Stabilizacja osadów może być osiągalna dzięki zakorzenionym makrolitom, a dodatkową zaletą jest większa przezroczystość w kolumnie wody. Jednakże może wystąpić również konkurencja. Warunki w Zatoce Puckiej pozwalają nadal na obecność roślinności stabilizującej osady (głównie Zannichellia, oraz Ruppia i Potamogeton) dzięki temu można przeprowadzić eksperyment czy makrolity te pomogą przy transplantacji traw morskich.
